აზბესტის მიკროსკოპულმა ბოჭკოებმა ჩასუნთქვისას შეიძლება გამოიწვიოს ჯანმრთელობის მძიმე გართულებები, მათ შორის:

• მეზოთელიომა: კიბოს იშვიათი, მაგრამ აგრესიული ფორმა, რომელიც გავლენას ახდენს ფილტვების, მუცლის ან გულის გარსზე
• აზბესტოზი: ფილტვების ქრონიკული მდგომარეობა, რომელიც ხასიათდება ნაწიბურების და ანთებით, რაც იწვევს სუნთქვის გაძნელებას
• ფილტვის კიბო: აზბესტის ხანგრძლივი ზემოქმედება მნიშვნელოვნად ზრდის ფილტვის კიბოს განვითარების რისკს

 სიმპტომები შეიძლება არ გამოვლინდეს ათწლეულების განმავლობაში.

წლების განმავლობაში აზბესტი იყო პოპულარული სამშენებლო მასალა, რომელიც გამოყენებულია საიზოლაციო, გადახურვის, იატაკისა და სხვადასხვა პროდუქტებში. აზბესტმა ადამიანებში პოპულარობა გამოიწვია მისი ხელმისაწვდომობისა და სითბოს და კოროზიის მიმართ გამძლეობის გამო. თუმცა, მავნებლობის გამო დაიწყო მისი გლობალურად გამოყენების შეწყვეტა.

როგორც უკვე აღვნიშნეთ, აზბესტი ადამიანის ჯანმრთელობისთვის მავნე ნივთიერებაა, აზბესტთან მომუშავე ადამიანების პროფესიულ დაავადებაა აზბესტოზი.

საქართველოს ორგანულ კანონში პროფესიული დაავადება განმარტებულია, როგორც  − დასაქმებულის მწვავე ან ქრონიკული დაავადება, რომელიც ვითარდება საწარმოო გარემოსა და სამუშაო პროცესის საფრთხის შემცველი ფაქტორების ზემოქმედებით, იწვევს მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესებას ან/და პროფესიული შრომისუნარიანობის შეზღუდვას მოკლე პერიოდში ან ხანგრძლივად და განსაზღვრულია საქართველოს კანონმდებლობით;

განსაკუთრებით საშიშია აზბესტი იმ თვისების გამო, რომ ბოჭკოების გაკეთება შეუძლია. აზბესტის ბოჭკომ ფილტვიდან კუჭამდეც შეიძლება ჩააღწიოს და ეს ბოჭკო უძლებს მჟავებს და ტუტეებს, ასევე ძალიან მაღალ ტემპერატურას. ამიტომ ორგანიზმს მისი არც გადამუშავება შეუძლია, არც გამოდევნა. ამგვარად ხდება ორგანიზმში დაბუდებული აზბესტი ქრონიკული ინფექციების წყარო.

მარეგულირებელი ზომები:

სხვადასხვა ქვეყნებმა გადადგეს ნაბიჯი და შეწყვიტეს აბზესტის გამოყენება. მიუხედავად იმისა, რომ ამან მნიშვნელოვნად შეამცირა მისი გავრცელება ახალ მშენებლობებში, ძველ შენობებში და პროდუქტებში მაინც გვხდება. აზბესტის შემცველი სტრუქტურების განახლებამ ან დანგრევამ შეიძლება მავნე ბოჭკოები ჰაერში გაავრცელოს, რაც საფრთხეს უქმნის მომუშავე ადამიანებს და მიმდებარე მაცხოვრებლებს.

ჩვენს ქვეყანაში აკრძალულია აზბესტის იმ ბოჭკოს იმპორტ-ექსპორტი, რომელიც შეიცავს კროციდოლიტს, ამოზიტს, ანტოფილტს, აქტინოლიტს და ტრემოლიტს. თუმცა აზბესტი – ეს ძალიან დიდი საფრთხის შემცველი მინერალი ჩვენს ქვეყანაში დღემდე უპრობლემოდ გამოიყენება მშენებლობასა და ხანძარსაწინააღმდეგო იზოლაციის საშუალებებში, ასევე შენობა-ნაგებობების გადასახურად; ელექტროობაში, როგორც საიზოლაციო საშუალება და მანქანის სამუხრუჭე სისტემაში.

პრევენციული ზომები:

მიუხედავად იმისა, რომ აზბესტის მიერ გამოწვეული საფრთხეებიკრიტიკულია, პროაქტიულმა ზომებმა შეიძლება შეამციროს რისკები და დაიცვას ადამიანთა ჯანმრთელობა.

პრევენციული ნაბიჯები:

ინფორმირებულობა და ტრენინგი: თანამშრომლების განათლება აზბესტის ზემოქმედების საშიშროების შესახებ, მათ შორის სათანადო მოვლის ტექნიკისა და ინდივიდუალური დაცვის საშუალებების (PPE) გამოყენების შესახებ.

რისკის შეფასება: ჩაატარეთ საფუძვლიანი შეფასებები აზბესტის შემცველი პოტენციური მასალების (ACM) ტერიტორიების იდენტიფიცირებისთვის და მიიღეთ სანათადო ზომები.

უსაფრთხოდ განადგურება:

სამართლებრივი შესაბამისობა: დაიცავით შრომის ჯანმრთელობისა და უსაფრთხოების ორგანოების მიერ დადგენილი წესები და მითითებები, რათა შეინარჩუნოთ უსაფრთხო სამუშაო გარემო ყველასთვის.

მუხლი 13. აზბესტის ნარჩენები

1. აზბესტის ნარჩენების წარმომქმნელი/მფლობელი ვალდებულია, აღნიშნული ნარჩენები მართოს ტექნიკური რეგლამენტის მოთხოვნების შესაბამისად.
2. აზბესტის ნარჩენების მართვასა და დამუშავებაზე ვრცელდება შემდეგი სპეციალური მოთხოვნები:

•  დემონტაჟის დროს აუცილებელია აზბესტის ნარჩენების წყლით დანამვა. დემონტაჟით დაკავებული პირი აღჭურვილი უნდა იყოს დამცავი სპეცტანსაცმლით. გამოყენებული დამცავი აღჭურვილობა საჭიროებს აზბესტის ნარჩენების ანალოგიურ მოპყრობას;
• აზბესტის ნარჩენები წარმოქმნის ადგილზე ინახება დროებით, სხვა ნარჩენებისგან განცალკევებით;
• აზბესტის ნარჩენები დაუყოვნებლივ უნდა შეიფუთოს და დაილუქოს 2 ერთმანეთისგან დამოუკიდებელი პლასტიკატის ფენით;
• შეფუთულ აზბესტის ნარჩენებზე უნდა გაკეთდეს აღნიშვნა სახიფათო ნარჩენების – აზბესტის შემცველობის შესახებ;
• აზბესტის ნარჩენების ტრანსპორტირება დასაშვებია მხოლოდ დახურული სატრანსპორტო საშუალებით;
• შეფუთული აზბესტის ნარჩენები არ მიიჩნევა სახიფათოდ და შესაძლებელია მისი განთავსება არასახიფათო ან სახიფათო ნარჩენების ნაგავსაყრელზე, მხოლოდ ასეთი ნარჩენებისთვის გამოყოფილ შესაბამის სექტორში/უჯრედში;
• ნაგავსაყრელის ოპერატორი ვალდებულია, აწარმოოს აზბესტის ნარჩენების ნაგავსაყრელზე განთავსების ადგილების აღრიცხვა;
• დაუშვებელია აზბესტის ნარჩენების აღდგენა.

წყარო: https://rb.gy/nlsx9w